ABD-Meksika-Kanada Anlaşması İle Öngörülen Değişiklikler
ABD, Kanada ve Meksika arasında 1 Ocak 1994 tarihinden bu yana yürürlükte olan Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması’nın (NAFTA) güncellenmesine yönelik olarak Ağustos 2017’de başlayan müzakereler 30 Kasım 2018 tarihinde tamamlanarak Anlaşma imzalandı.Anlaşma Meksika Senatosu tarafından 19 Haziran 2019 tarihinde onaylandı. Revize anlaşma metninde değişiklik yapılmasını öngören protokol ise 10 Aralık 2019 tarihinde Meksika’da imzalandı.
Anlaşma, 12.12.2019 tarihinde Meksika Senatosu, 29.01.2020 tarihinde ABD Hükümeti ve 03.04.2020 tarihinde Kanada Hükümeti tarafından onaylandı ve 01.07.2020 tarihinde üç ülkede yürürlüğe girdi.
ABD’de “USMCA”, Meksika’da “T-MEC” ve Kanada’da “CUSMA” olarak kısaltılan ve NAFTA'yı revize eden T-MEC ile finansal hizmetler, makroekonomik politikaların ve döviz kurunun güçlendirilmesi, çevrenin korunması, de minimis sevkiyat değerlerinin yükseltilmesi, fikri mülkiyet hakları, jenerik ilaçların üretimini sağlayan 10 yıllık patent hakkı süresinin kaldırılması, internet hizmetlerinde üçüncü taraf içeriği başlıklarında değişiklik yapıldı.
ABD-Meksika tarım ürünleri ticaretinde gümrük vergilerinin sıfırlanması, 2023 yılına kadar farklı gümrük tarifeleri uygulanan tüm otomobillerde en az yüzde 40 oranında saat başına en az 16 dolar kazanan işçiler tarafından üretilen parçaların kullanılması, Meksika İş Kanunu’nun işçilere toplu sözleşme hakkı tanınması ve işçi haklarının korunması hükümlerini içerecek şekilde güncellenmesi, otomobil endüstrisinde kullanılan parçalarda yüzde 75, çelik ve alüminyum ürünlerinde ise yüzde 70 bölge menşe kriteri getirilmesi doğrudan Meksika’yı etkileyen hükümler.
Anlaşma kapsamındaki başlıca değişiklikler şöyle;
Tarım Ürünleri
• ABD menşeli süt ürünleri ve kümes hayvancılığı ürünlerinin Kanada pazarına serbest erişimi
• ABD-Meksika tarım ürünleri ticaretinde gümrük vergilerinin sıfırlanması, ABD menşeli peynirlerin Meksika pazarına erişimi
• Tarımsal biyoteknoloji uygulamalarında bilgi paylaşımı ve işbirliği
• Tarım ürünleri ticaretinde şeffaflığın artırılması, tarife dışı engellerin azaltılması, sağlık ve bitki sağlığı uygulamaları, gıda formüllerin gizliliği, coğrafi işaretler, kalite standartları
• Alkollü içeceklerin ticaretinde teknik engellerin azaltılması
Pazara Giriş
• Üç ülkeden biri menşeli ürünler gümrük vergisi uygulanmayacak.
• İhracat vergileri, vergiler ve diğer masraflar ile özel gümrük işlem ücretleri uygulanmayacak.
• İthalat ve ihracat izinleri prosedürlerinde şeffaflık için yeni hükümler eklendi.
• İthalat için yerel distribütörleri kullanma gereklilikleri; kriptografi içeren ticari malların ithalatında kısıtlamalar; yeniden üretilmiş ve kullanılmış mallar üzerindeki ithalat kısıtlamaları; Konsolosluk işlemleri ve bunlarla ilişkili ücret ve harçlar uygulanmayacak.
• Malların gümrüksüz geçici kabul hükümleri güncellendi.
İşçi Hakları
• 2023 yılına kadar farklı gümrük tarifeleri uygulanan tüm otomobillerde en az yüzde 40-45 oranında saat başına en az 16 dolar kazanan işçiler tarafından üretilen parçaların kullanılması şartı getirildi. Bu hükümle ya Meksika işçi ücretlerini şimdikinin üç katına çıkarması gerekiyor ya da ABD ve Kanada menşeli otomobil parçalarının kullanımının artması gerekiyor. Maliyetlerin yükselmesi ve hesaplama yöntemi başlıca zorluklar arasında.
• Meksika toplu pazarlık hakkının etkili bir şekilde tanınmasını sağlamak için Toplu Pazarlıkta İşçi Temsiline ilişkin özel yasal işlemlerde bulunmayı taahhüt etmekte. Meksika yeni iş kanunu ile çalışanlara daha geniş haklar ve sendikalaşmayı kolaylaştırıcı düzenlemeler yapacak. Meksika'nın sendika ve işçi haklarına ilişkin taahhütlerine uyması üç kişilik çok uluslu, bağımsız uzmanlar paneli “Hızlı tepki mekanizması” ile izlenecek.
• Tarafların, Uluslararası Çalışma Örgütü tarafından tanındığı şekilde yasalarda ve uygulamada işçi haklarını kabul etmeleri ve korumaları, çalışma yasalarını etkin bir şekilde uygulamaları, iş kanunlarından feragat etmemeleri veya vazgeçmemeleri şart koşulmakta.
• Zorla çalıştırılan işçiler tarafından yapılan üretimin ithalatının yasaklanması, işçi haklarını kullanan işçilere yönelik şiddetin ele alınması ve göçmen işçilerin iş kanunları kapsamında korunmasının sağlanmasına yönelik hükümler içermekte.
Çevre
Yaban hayatı, kereste ve deniz canlıları ticareti ile mücadele edilmesi; bu tür ticaretin engellenmesi için uygulamaların güçlendirilmesi, hava kalitesi ve deniz kirliliği gibi acil çevre konularının ele alınması hükümlerini içermekte.
Makroekonomik Politikaların Ve Döviz Kurunun Güçlendirilmesi
Şeffaflığın ve izlenebilirliğin artırılmasına yönelik mekanizmalar ile devalüasyonlardan ve döviz kurlarını hedefleyen rekabetten kaçınılması için üst-düzey taahhütleri ve haksız para birimi uygulamaları ele alınmakta. Bu yaklaşım, bir ticaret anlaşması bağlamında görülmemiş bir durum ve makroekonomik ve döviz kuru istikrarının güçlendirilmesine yardımcı olacağı öngörülüyor.
Finansal Hizmetler
Finansal hizmetler piyasalarının serbestleştirilmesi ve ABD finans kurumları, yatırımcılar ve finansal kuruluşlara yönelik yatırımlar ile finansal hizmetlerde sınır ötesi ticaret için eşit bir oyun alanı sağlama taahhütlerini içermekte. Bu bölüm aynı zamanda finansal istikrarı sağlamak için finansal düzenleyicilerin takdir yetkisini de korumakta.
De Minimis Sevkiyat Değerlerinin Yükseltilmesi
Meksika, 50 ABD doları vergisiz de minimis sağlamaya devam edecek ve aynı zamanda 117 ABD dolarına eşdeğer seviyeye kadar gümrüksüz satış sağlayacak.
Dijital Ticaret
Yenilikçi ürün ve hizmetlere yatırım ve ticaretin genişletilmesi, gümrük vergilerinin ve diğer ayrımcı önlemlerin elektronik olarak dağıtılan dijital ürünlere (e-kitaplar, videolar, müzik, yazılım, oyunlar vb.) uygulanmasının yasaklanması, network ve hizmetlerin güvenliği için endüstrinin en iyi uygulamalarının tanıtılması ve siber güvenlik zorluklarıyla mücadelede işbirliğinin teşvik edilmesi, verilerin açıklığı ve paylaşımı gibi önlemler içermekte.
Fikri Mülkiyet Hakları
Fikri mülkiyet haklarının güçlü ve etkili bir şekilde korunması ve uygulanması, ticari sırların kötüye kullanılmasına karşı koruma, uydu ve kablolu sinyal hırsızlığına karşı hukuki ve cezai cezalar, çevrimiçi korsan filmlerin yetkisiz olarak kaydedilmesine karşı hukuki ve cezai cezalar, sahte veya korsan malların geçişinin durdurulması yetkisi, dijital ortamda ticari marka ve telif hakkının korunması, elif hakkı ve ilgili haklar için tam ulusal muamele, güçlü patent koruması, ticari markaların korunmasına yönelik hükümleri içermekte. Ayrıca Anlaşma, telif hakkı şartlarını yazarın ömrünün 70 yıl ötesine taşımakta (önceden 50 yıl idi).
Diğer Sektörler
Bilgi ve iletişim teknolojisi, ilaç, tıbbi cihazlar, kozmetik ürünler, kimyasal maddeler, tekstil gibi belirli imalat sektörlerindeki ticareti kapsayan yeni hükümler üzerinde anlaşmaya varıldı.
NAFTA menşeli olmayan girdilerin tekstil ve hazır giyim ticaretinde kısıtlı kullanımına izin veren sınırlayıcı kurallar getirilmekte; gümrük uygulamalarında işbirliğinin güçlendirilmesi sağlanmakta; hazır giyim ve nihai ürünlerin ticaret avantajlarından yararlanabilmesi için bu ürünlerde kullanılan iplik, kumaş ve batların bölgede yapılması gerekmekte.
Menşe Kriteri
NAFTA 2.0 çerçevesindeki yeni kurallara göre, otomobil ticaretinin üye ülkeler arasında "sıfır gümrük vergisi" ile yapılabilmesi için parçalarının en az yüzde 75'inin Kuzey Amerika kıtasında üretilmesi gerekiyor. ABD'nin, NAFTA'da yüzde 62,5 olan bu oranın yükseltilmesini Meksika'ya Çin, Japonya, Almanya ve Güney Kore'den gelen otomobil parçalarını kısıtlamak gerekçesiyle istediği biliniyor.
T-MEC ile birikte otomotiv sektöründe yeni, karmaşık ve katı menşe kurallarına uyum sağlanması ve otomobil üretiminde kullanılan parça ve bileşenlerin bölgesel içerik değerlerinin (Regional Content Values, RCV) yüzde 62,5’ten yüzde 75’e yükseltilmesi gerekliliği sektörün koronavirüsle birlikte geçiş döneminde menşe kriteri nedeniyle zorluk yaşayacağını göstermekte.
Toplam 493 milyon nüfusa (dünya nüfusunun yüzde 6,5’i) sahip olan Kuzey Amerika bölgesi 4,4 trilyon dolar GSYİH (dünya ekonomisinin yüzde 28’i), 323 milyar dolar Doğrudan Yabancı Yatırım girişi (dünya DYY girişlerinin yüzde 23,1’i), 2,6 trilyon dolar ihracatı (dünya ihracatının yüzde 13,7’sini) ve 3,5 trilyon dolar ithalatı (dünya ihracatının yüzde 18,3’ünü) kapsamakta, aynı zamanda dünyanın ikinci büyük ekonomik alanını oluşturmakta.
Kaynak: Gümrük TV
