Ek Mali Yükümlülükler ve Ticaret Politikası Önlemleri Ayırımı
2018/11799 sayılı Karar ile 2018/11973 sayılı Kararlar kapsamında menşe esaslı olarak 2976 sayılı Kanun ve ilgili mevzuatlara dayanılarak tarife önlemi şeklinde uygulanmakta olan ek mali yükümlülükler, zaman zaman bazı gümrük idarelerince bir ticaret politikası önlemi olarak yorumlanmaktadır.Gümrük Yönetmeliğinin 205/4-ç) bendi hükmünde yapılan değişiklik ile birlikte, AB’den A.TR dolaşım belgesi eşliğinde gelen eşyada, ticaret politikası önlemlerine tabi olan eşyalar hariç diğer eşyalar bakımından menşe şahadetnamesi ibrazı ihtiyari hale getirilmiştir. Bu konuda gerek gümrük müşavirlerinin gerek se gümrük idareleri yukarıda zikredilen Kararlar kapsamında uygulanan ek mali yükümlülükler konusunda farklı yorumları olduğu gözlenmektedir. Özellikle ABD menşeli bazı ürünlere 2018/11973 sayılı karar kapsamında uygulanmakta olan EMY nin bir ticaret politikası önlemi gibi yorumlandığı anlaşılmaktadır. Bu şekilde bir yorum Yönetmeliğin söz konusu 205/4-ç) bendi hükmünün uygulanmasında ciddi itilaflara neden olacağı anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere ticaret politikası önlemleri başta Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşmasının Mal Ticaretine İlişkin Anlaşmalar başlıklı !/A Ekinde yer alan;
-GATT 94 ün VI ıncı Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Anlaşma (Anti Damping Önlemleri Anlaşması),
- Sübvansiyon ve Telafi Edici Tedbirler Anlaşması,
- Korunma Tedbirleri Anlaşması
- Tekstil ve Konfeksiyon Anlaşması
Kapsamında ve bu Anlaşma hükümlerine uygun olarak ulusal mevzuatımızda belirlenen hükümler çerçevesinde uygulanmakta olup, ticaret politikası önlemleri İthalat Rejimi Kararı’nın 4/3.üncü maddesinde sayılmıştır.
Ayrıca, Gümrük Yönetmeliğinin 3.üncü maddesinin (n) bendinde, “ticaret politikası önlemleri; gözetim, korunma önlemleri, miktar kısıtlamaları ve ithalat veya ihracat yasaklamaları gibi eşyanın ithal veya ihracı ile ilgili hükümlerle belirlenmiş tarife dışı önlemler” olarak tanımlanmıştır.
Ticaret politikası önlemleri;
- İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Mevzuat,
- İthalatta Korunma Önlemleri Hakkında Karar
- İthalatta Gözetim Uygulanması Hakkında Karar
- İthalatta Kota ve Tarife Kontenjanı İdaresi hakkında Karar
- Çin Halk Cumhuriyeti Menşeli Malların İthalatında Korunma Önlemleri Hakkında Karar
- İlgili Yönetmelikler ve
- İlgili Tebliğler
İle belirlenmekte olup bu önlemler kapsamında da ek mali yükümlülük uygulanabilmektedir.
Örneğin;
- 2017/10979 sayılı Karar kapsamında diş fırçaları için uygulanan EMY, DTÖ Korunma Tedbirleri Anlaşmasına istinaden,
- Naylon ve diğer poliamidlerden iplikler için uygulanan EMY, 1676 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile İthalatta Korunma Önlemleri Kararına istinaden,
- Bazı demir ve çelik ürünlerine uygulanan EMY, İthalatta Korunma Önlemlerine İlişkin 2018/7 sayılı Tebliğ kapsamında
ticaret politikası önlemi olarak bir mali önlem şeklinde uygulanabilmektedir.
2018/11799 sayılı Karar kapsamında uygulanmakta olan EMY, AB’nin uyguladığı GTS tavizi ile ülkemizin uyguladığı GTS tavizi arasındaki farklı uygulamalar nedeniyle oluşan gümrük vergisi kaybını telafi etmeye yönelik bir tarife önlemidir. 2018/11973 sayılı Karar kapsamında uygulanan EMY ise, ABD’nin ülkemiz menşeli bazı ürünlere karşı uyguladığı tarife önlemlerine karşı bir tarife önlemi olarak uygulanmakta olup, her iki EMY, gerek DTÖ Anlaşmaları, gerek İthalat Rejimi Kararının 4 üncü maddesi, gerek se Gümrük Yönetmeliğinin Madde:3(1)-n) bendinde belirtilen ticaret politikası önlemleri kapsamında mali önlem olarak uygulan ticaret politikası önlemi olmadığı açıktır.
Belirtilen nedenlerle özellikle Gümrük Yönetmeliğinin 205/4-ç) bendi uygulamasında farklı uygulamalar ile itilafların oluşturulmaması ve uygulamada yeknesaklığın sağlanması açısından 2018/11799 ve 2018/11973 sayılı Kararlar kapsamında uygulanan ek mali yükümlülüklerin bir ticaret politikası önlemi olup olmadığı konusunda Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün konuya açıklık getirmesinin faydalı olacağı değerlendirilmektedir.
Atilla ŞAHİN
Ocak 2021,
ANKARA
Kaynak: Gümrük TV
