AB Sınırdan Karbon Düzenleme Mekanizması Geçiş Aşaması 1 Ekim 2023’te Başlıyor
Avrupa Birliği’nin Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (CBAM)
kapsamında, Avrupa Komisyonu tarafından 14 Temmuz 2021 tarihinde sunulan teklife
ilişkin 13 Aralık 2022 tarihinde Avrupa Parlamentosu (AP) ve AB Konseyi
arasında siyasi uzlaşı sağlandı.
CBAM, AB ETS kapsamında karbon maliyetlerine tabi olan ithalat ve yerli (AB) ürünler için eşdeğer karbon fiyatlandırması sağlayarak karbon kaçağı riskini ele almayı amaçlayan bir iklim tedbiri. CBAM Tüzüğü’nün, Avrupa Birliği (AB) ticareti özellikle AB ithalatçıları ve CBAM kapsamındaki ürünlerin (çimento, elektrik, gübre, demir ve çelik, alüminyum ve hidrojen) AB dışı üreticileri üzerine önemli etkisi olacak.
AB ETS, AB'de yerleşik tesisler ve belirli üretim süreçleri ve faaliyetleri için geçerli olsa da, CBAM AB'ye ithal edilen belirli ilgili ürünler için geçerli olacak. Mekanizma, AB ETS ihalelerinin haftalık ortalamalarına göre fiyatlandırılacak olan CBAM sertifikaları aracılığıyla AB ETS fiyatlarını yakından yansıtacak. CBAM kapsamında ithalatçılar, belirli bir takvim yılında ithal ettikleri mallardaki gömülü toplam doğrulanmış sera gazı emisyonlarını yıllık olarak raporlayacak.
Buna ek olarak, takvim yılı boyunca ithalatçı, her çeyrek dönem sonunda CBAM kayıt defterindeki hesabında bulunan CBAM sertifikalarının sayısının, takvim yılının başından bu yana ithal edilen ürünlerdeki gömülü emisyonların en az yüzde 80'ine karşılık gelmesini sağlayacak. Daha sonra, yıllık CBAM beyannamesinin sunulmasıyla birlikte, ithalatçı, takvim yılında ithal edilen mallara gömülü emisyonlara karşılık gelen sayıdaki CBAM sertifikalarını teslim edecek.
1 Ekim 2023 tarihinde başlayacak ve 3 yıl olarak öngörülen geçiş sürecinde CBAM kapsamındaki malların ithalatçıları, herhangi bir mali ödeme veya ayarlama yapmadan yalnızca ithalatlarına dahil olan sera gazı emisyonları (doğrudan ve dolaylı emisyonlar) ile üçüncü ülkede etkin bir şekilde ödedikleri karbon fiyatı varsa ödenen bu karbon fiyatını içerecek şekilde hazırladıkları raporları sunmaları gerekecek. Geçiş döneminde ithalatçıların sadece raporlama yükümlülükleri bulunuyor.
CBAM kapsamı; aglomere edilmiş demir cevherleri, ferro-manganez, ferro-krom, ferronikel, kaolin ve diğer kaolinli killer ile vida ve civata gibi bazı işlenmiş ürünleri içerecek şekilde genişletildi. 4 Gömülü emisyon tanımı dolaylı emisyonları da kapsayacak şekilde genişletildi. Bu, mali ayarlamanın yapılacağı geçiş döneminden sonra ithalatçıların hem doğrudan hem de dolaylı gömülü emisyonları yansıtan CBAM sertifikaları satın almaları gerekeceği anlamına geliyor.
Bununla birlikte, AB'de elektrik fiyatlarına yansıtılan emisyon maliyetlerinden kaynaklanan dolaylı emisyon maliyetlerini telafi eden önlemlere tabi olan belirli demir ve çelik ürünleri dolaylı emisyonlardan istisna olacak.
CBAM ile ilgili gerekliliklerin uygulanmayacağı durumlar şöyle:
• Gerçek değeri sevkiyat başına 150 Avro'yu aşmayan ithal mallar
• Üçüncü bir ülkeden gelen yolcuların kişisel bagajlarında bulunan mallar, söz konusu malların gerçek değerinin 150 Avro'yu aşmaması koşuluyla
• Askeri faaliyetler kapsamında taşınacak veya kullanılacak mallar
Üye Devlette yerleşik ithalatçının CBAM mallarını ithal etmeden önce yetkili CBAM beyan sahibi statüsü için başvuruda bulunması gerekiyor. Söz konusu ithalatçının dolaylı temsilcilik kullandığı durumlarda, bu statü için başvuru dolaylı gümrük temsilcileri tarafından yapılacak. Aynı durum Üye Devlet'te yerleşik olmayan ithalatçılar için de geçerli olacak, yani bu durumda başvuru dolaylı gümrük temsilcisi tarafından yapılacak.
CBAM’den kimler etkilenecek:
• AB’de yerleşik ithalatçılara ithal ettikleri ürünlerdeki gömülü emisyona ilişkin yeni idari (CBAM yetki statüsü alınması) ve mali yükler (CBAM sertifikalarının alınması) getirecek.
• Üçüncü ülke üreticileri AB’ye ihraç edecekleri ürünlerdeki emisyonlarını ölçme, doğrulama ve gerçek gömülü emisyonların hesaplanması talepleri ile karşılaşacaklar.
• AB pazarı da etkilenecektir. Finansal ayarlamalar nedeniyle ithalatın daha pahalı olmasına neden olacak.
Geçiş aşamasında ithalatçıların sadece raporlama yükümlülükleri olacak. Gömülü emisyon hesaplamalarının unsurlarının uygulanmasına ilişkin uygulama kanunları Avrupa Komisyonu tarafından henüz geliştirilmedi. Bu nedenle, ithalatçılar için temel zorluklar, gömülü emisyonların güvenilir bir şekilde hesaplanması ve üçüncü ülkede karbon fiyatının ödenip ödenmediğine dair bilgi edinilmesi ile ilgili olacak. Geçiş 5 döneminde üç aylık rapor sunmayan veya CBAM raporunu düzeltmek için gerekli adımları atmayan ithalatçıya ceza uygulanabilecek.
Kaynak: Gümrük TV
