Sınır Ötesi Ticaret İçin Mısır Ulusal Tek Pencere Sistemi
Mısır Gümrük İdaresi’nin gümrüklerde 1 Temmuz itibariyle zorunlu olarak uygulamaya başlayacağı ACI ön denetim sistemi; ihracatçılar, tedarikçiler, gümrükleme şirketleri ve deniz/hava nakliye şirketlerini etkileyecek. Sistem ile ilgili olarak; ACI Sistemi, Tek Pencere Sistemi tanımları ve bu sistemlerin Mısır’daki uygulama şekli (Nafeza), sistemin avantajları ve dezavantajları, Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri’nin (GAİB) yayımladığı “Mısır Gelişmiş Kargo Bilgileri Sistemi (Nafeza)” bilgi notundan derlendi.
Ne Olmuştu?
Mısır Hükümeti'nin Tek Pencere Sistemi uygulamasına yönelik çalışmalarına ve Mısır Maliye Bakanlığı’nın Gelişmiş Kargo Bilgileri Sistem Mekanizmasına ilişkin Kasım 2020’de yürürlüğe giren 207 sayılı Mısır Gümrük Kanunu ve 2021 yılında yayımlanan 38 sayılı kararnamesi uyarınca, Gelişmiş Kargo Bilgileri Sistem Mekanizması (Advance Cargo Information-ACI) hizmete açıldı.
1 Nisan 2021 tarihi itibari ile kısıtlı sayıda ithalatçı için pilot uygulamaya konulan mekanizma 1 Temmuz 2021 itibariyle zorunlu olarak uygulanmaya başlayacak. Mısır Gümrük İdaresi, ACI mekanizmasını Sınır Ötesi Ticaret için Mısır Ulusal Tek Pencere Sistemi olarak adlandırılan NAFEZA (https://www.nafeza.gov.eg/en/site/aci-details) üzerinden takip edecek.
Advance Cargo Bilgi Sistemi nedir?
Advance Cargo Information (ACI), ihracat ülkesinden kargonun sevkedilmesinden en az 48 saat önce kargo veri ve belgelerini (ticari fatura ve nihai veya ilk konşimento) gerektiren yeni bir gümrük sistemidir. Paydaşların, Mısır vatandaşlarının güvenliğine en yüksek öncelik verilen Risk Yönetim Sistemi (RMS) aracılığıyla devlete yönelik herhangi bir riski izlemesini mümkün kılar.
Tek Pencere Sistemi Nedir?
Tek Pencere kavramı, ticaret ve taşımayla ilgili tarafların, tüm ithalat, ihracat ve transit ile ilgili yasal gereklilikleri yerine getirmek için tek bir veri giriş noktasıyla standartlaştırılmış bilgi ve belgeleri sunmasına izin veren bir işleyişi ifade eder. Bu kavram uluslararası olarak tanınmakta ve birçok uluslararası kuruluş tarafından desteklenmektedir. Bu kuruluşlar arasında Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE), Birleşmiş Milletler Ticaret Kolaylaştırma ve Elektronik Ticaret Merkezi (UN / CEFACT) ve Dünya Gümrük Örgütü (WCO) bulunmaktadır.
Mısır’ın Ulusal Tek Pencere Sistemi: “Nafeza”
Dış Ticaretin Kolaylaştırılması için Ulusal Tek Pencere Sistemi “Nafeza”, Mısır'daki dış ticaret sistemine dahil olan tüm taraflar arasında prosedürlerin ve bilgi alışverişinin entegrasyonunu ve koordinasyonunu sağlamak için entegre bir bilgi platformudur. İş ve ticaret çevresinin malların gümrükte serbest bırakılmasıyla ilgili tüm yasal gereklilikleri yerine getirmek için bir lojistik hizmetleri merkezi (veya on-line “e-portal”) aracılığıyla, tüm belgeleri sunmasına ve gümrük / kontrol makamları / limanlar ile ilgili işlemleri yürütmesine imkân tanır.
Platform, Mısır'ı “Tek Lojistik Alana – One Logistical Area” dönüştürmek için ticaretle ilgili prosedürlerin uluslararası standartlarına ve malların gümrüklenmesi için gümrük gerekliliklerine uygun olarak çalışmaktadır.
Gelişmiş Kargo Bilgileri Sistem Mekanizmasında taraflar şunlar olacaktır:
1. ithalatçı,
2. ithalatçının gümrük müşaviri,
3. kalkış ve varış limanlarındaki taşıyıcı firmalar,
4. ihracatçı,
5. Nafeza
Nasıl Uygulanacak?
Mısır Hükümetinin uygulamaya başladığı bu yeni portal için öncelikle ihracatçı, yükün hareket tarihinden önce bilgileri Blockchain – CargoX üzerinden sisteme yükleyecek ve ihracatla ilgili belgeler (ticari fatura, EUR-1, ön konşimento) ile bilgileri ithalatçı firmaya gönderecektir. İhracatçının bu bilgi ve belgeleri gönderebilmesi için önce Blockchain – CargoX sistemine üye olması ve bir kimlik numarası alması gerekmektedir.
Gelişmiş Kargo Bilgileri Sistem Mekanizmasındaki işlemler, alıcı firmanın bu bilgi ve belgeleri kontrolü ile devam edecektir. İthalatçı, ihracatçının gönderdiği bilgi ve belgeleri uygun bulduğu takdirde NAFEZA sistemine yükleyecektir. Bu bilgi ve belgeler sistem tarafından uygun bulunduğunda, paydaşların bu süreci eksiksiz takip edebilmesi için tüm belgelere benzersiz ve on dokuz haneden oluşan bir referans numarası (ACID) tayin edecektir.
Otomatik olarak oluşacak ACID numarası hem ihracatçıya hem ithalatçıya bildirilecektir. Taşıyıcı ise, gemi ihraç limanından hareket etmeden en az 24 saat önce gemideki yüklerin listesini elektronik olarak Mısır’a gönderecektir. 207/2020 Sayılı Gümrük Kanunu uyarınca, Tüm ihracat belgelerinde ACID numarası belirtilmesi gerekmektedir. Bu numara ayrıca taşıyıcı firma tarafından gemi manifestosunda belirtilmelidir. ACID numarasının yükleme evraklarında belirtilmemesi durumunda, Mısır gümrüğü tarafından ilgili yükün tahliye edilmesine izin verilmeyecektir.
Bütün bunlara ek olarak, söz konusu belgeler sisteme yüklendikten sonra Mısır Hükümeti yetkilileri ilgili talebe onay ya da ret ile cevap verebileceklerdir. Ret durumunda ACID verilmeyecek ve ithalatçı SMS ile bilgilendirilecektir. Kabul edilmesi durumunda ise ACID verilecek ve hem ihracatçı hem de ithalatçı otomatik olarak e posta ile bilgilendirilecektir. Verilen ACID numarasının üç ay boyunca geçerliliği olacaktır. Bu süre zarfında numara hiç kullanılmazsa otomatik olarak iptal edilecektir.
Olumlu Yönleri / Avantajları:
-Elektronik ortamda gerçekleşen veri alışverişi sayesinde dünyanın herhangi bir yerindeki taraflar arasında gerçek zamanlı bilgilere erişilmesini kolaylaştıracak,
-İthalata ve ihracata ilişkin belgelerin zamanında işleme konulmasını sağlayacak,
-Malın ihracatçıdan ithalatçıya ulaşma aşamalarının detaylı olarak takip edilebilmesini sağlayacak,
-Mal varış yerine ulaşmadan önce kargo bilgilerine erişilebilecek, (ithalatçı, nakliyeci, gümrükçü gibi bütün taraflar gerekli belgeleri sisteme elektronik ortamda yükleyeceklerinden, yetkili taraflar bahse konu sistem aracılığıyla ilgili bilgilere çevrimiçi ortamda erişebileceklerdir.)
-Gümrük acentelerinin masrafları azalacak,
-Riskler ya da yolsuzluk gibi tarafları zarara uğratacak olayların da önüne geçilmesi sağlanacak.
Olumsuz Yönleri / Dezavantajları:
- Sistem alıcı firmaya, son anda malı almaktan vazgeçme fırsatını verebilir: Eğer ödeme akreditifle yapılacaksa, ‘geri dönülemez’ olarak açılmış bir akreditifte, alıcı firma isterse ACID numarası oluşturmayarak malın yüklemesini önleyebilmekte ve böyle bir durumda her ne kadar akreditif geri dönülemez olsa da artık uygulanamaz olmakta ve tahsil kabiliyetini kaybetmektedir.)
- İhracatçıya iş yükü ve maliyet getirecek: İhracatçı tarafından belge ve bilgilerin ithalatçıya gönderilmesi Blockchain – CargoX aracılığıyla yapılacaktır. CargoX üyeliği ücretsiz olmakla beraber, bu sistem üzerinden bilgi ve belge göndermek ücretlidir. Bunun için SWIFT sistemi üzerinden CargoX’e ödeme yapılması ve gönderi ücreti için kredi oluşturulması gerekmektedir. CargoX’in yaptığı açıklamaya göre, 1 adet CargoX kredisi 1 Dolar belirlenmiştir. Ayrıca ücretlendirmenin gönderilecek dosyanın büyüklüğüne göre değişeceği de belirtilmiştir.
- Mallar limana varmadan önce ihracat belgelerinin hazırlanması gerekecek: Nakliye aşamasına gelindiğinde, konteyner yüklemelerinde gemi acenteleri, geminin yükleme limanından hareket edeceği günden yaklaşık 3-4 gün önce gemiye mal kabulünü belirten cut-off tarihi bildirmektedir. Gemi acentelerine ACID numarası cut-off tarihi/saatini dikkate alarak bildirilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Bu durumda mallar limana varmadan önce ihracat belgelerinin hazırlanması gerektiği gibi bir durum ortaya çıkmaktadır.
- Konşimento: Gelişmiş Kargo Bilgileri Sistemine (ACI) ihracatçının yüklemesi gereken evraklardan biri de konşimentodur. NAFEZA sayfasındaki açıklamada bu belgeye “Initial Bill of Lading” (ön konşimento) denilmektedir. Bununla hangi konşimento türünün kastedildiği belli değildir. Kastedilen taslak konşimento olsa da alıcıya iletilecek bilgilerde konşimento numarası sorulduğunda alınabilecek bir cevap olmayacaktır. Ayrıca gemi hareket edene kadar ACID numarası oluşturulmuş bilgilerin değiştirilebileceği söylense de bu değişikliğin neleri kapsayabileceği açıklanmamıştır.
Kaynak: Gümrük TV
