Türkiye-Rusya ticaretinde düşüş: Hangi sektörler etkilendi?
Artan ödeme sorunların arından medyaya dün, 2024 yılının ilk yarısında Türkiye'nin Rusya'ya yaptığı mal ithalatının % 28 azaldığı haberi yansıdı. Rusya'nın Türkiye'ye ihracatındaki düşüş ise sadece yüzde 10. Rusya'nın önde gelen ekonomi ajansı ve haber sitesi RBC bu konuyu masaya yatırdı. Uzmanlara göre, bunun nedenlerinden biri yaptırımların oluşturduğu baskı. Bu baskı, Türkiye üzerinden AB mallarının yeniden ihracatının azalmasına yol açtı. Ancak, ticaret hacmi 2021 yılına kıyasla hala iki kat daha yüksek seviyede bulunuyor.
TurkStat'ın 31 Temmuz'da yayınladığı istatistiklere göre, 2024 yılının ilk yarısında Türkiye'den Rusya'ya yapılan mal ihracatı 2023 yılının aynı dönemine göre % 28,3 azalarak 4,16 milyar dolara düştü (geçen yılın ilk yarısında 5,8 milyar dolardı). Özellikle 2024 yılının Haziran ayında Türkiye, Rusya'ya 670 milyon dolar değerinde mal gönderdi (önceki ay 784 milyon dolardı), bu da geçen yılın Haziran ayına göre % 30 azalma anlamına geliyor.
Geçen yıl Türkiye, Rusya'nın diğer ülkelerle olan ticaretinde % 8 oranında bir pay ile üçüncü sırada yer aldı. Bu ticaretin büyük kısmı enerji kaynaklarından oluşan Rusya'dan Türkiye'ye yapılan ithalattan kaynaklanıyor. 2024 yılının ilk yarısında Rusya'nın Türkiye'ye yaptığı sevkiyatlar 22 milyar dolar olarak gerçekleşti (2023 yılının aynı dönemine göre %10 azalarak 24,6 milyar dolardı). Ocak-Haziran 2024 döneminde bu rakamın % 70'inden fazlası (16 milyar dolar) Rusya'nın mineral yakıt (petrol, gaz, kömür) sevkiyatlarıyla sağlandı.
TurkStat verilerine göre, 2024 yılının ilk yarısında Türkiye'nin Rusya'ya yaptığı ekipman ve mekanik cihazlar ihracatı % 27 azalarak 961 milyon dolara düştü (2023 yılının aynı döneminde 1,32 milyar dolardı). Elektrikli ekipman ihracatı % 48 azalarak 205 milyon dolara düştü (geçen yılın aynı döneminde 390 milyon dolardı). Türkiye'den Rusya'ya yapılan plastik ve plastik ürün ihracatı ise % 28 azalarak 249 milyon dolara geriledi (geçen yılın aynı döneminde 347 milyon dolardı).
2024 yılının başından itibaren Rusya'dan Türkiye'ye yapılan ödemelerde sorunlar yaşandığına dair medya raporları sıkça yer aldı. Bu sorunlar, yaptırım risklerinden kaynaklanıyor. ABD, 2023 yılının sonlarında üçüncü ülkelerin bankalarına Rus askeri-sanayi kompleksi ile etkileşimde bulundukları için yaptırım uygulama mekanizması getirdi. Haziran 2024'te ABD, Rusya'nın askeri-sanayi kompleksine yönelik tanımı genişleterek, Nisan 2021'den sonra yaptırıma tabi tutulan tüm şirket, kuruluş ve bireyleri kapsayacak şekilde genişletti.
RBC, bu yaptırımlar ve ödemelerde yaşanan zorlukların, Türkiye ile Rusya arasındaki ticaretin azalmasında önemli bir rol oynadığının altını çiziyor.
Kaynak: Evrim
