DTÖ Paneli Türkiye’yi Haklı Buldu
ABD’nin çelik ve alüminyum ithalatına getirdiği ek vergilere karşı Türkiye’nin başlattığı DTÖ paneli Türkiye’yi haklı buldu.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nin çelik ve alüminyum ithalatına 2018 yılında getirdiği ek vergilere karşı Türkiye’nin Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)’nde açtığı davada kurulan Panel, Türkiye’nin tezlerini destekleyerek, ABD’nin yürürlüğe koyduğu ek vergilerin uluslararası ticaret kurallarına aykırı olduğuna hükmetti ve ABD’nin ek vergileri kaldırmasını istedi. Panel Kararı 9 Aralık 2022 tarihinde tüm DTÖ üyeleriyle paylaşıldı. ABD tarafından çelik ve alüminyum ithalatında uygulanan ek vergiler aleyhine Çin Halk Cumhuriyeti, Norveç ve İsviçre tarafından açılan davalarda da anılan ülkelerin haklı bulunduğuna ilişkin Panel Kararları Türkiye lehine alınan Panel Kararı ile aynı günde DTÖ üyelerine duyuruldu.
Söz konusu davada, ABD ek vergi düzenlemesini ulusal güvenlik gerekçesi altında savundu. Türkiye işaret edilen Gümrük Vergileri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT 1994) Madde XXI’in savaş hali, vb. olağanüstü durumlarda uygulanan bir madde olduğunu ortaya koydu ve ABD’nin uygulamaya koyduğu ek vergilerin aslında yerli üretimi ithalat artışından korumaya yönelik bir uygulama olduğunu açıkladı ve Korunma Önlemleri Anlaşması ile ilişkilendirdi.
Nihai Rapor ile Panel, ABD’nin çeşitli çelik ve alüminyum ürünlerine getirdiği ek vergilerin ABD’nin iddia ettiğinin aksine, ulusal güvenlik istisnası altında savunulamayacağını net bir şekilde ortaya koydu.
Karar, ABD’nin süreç içinde, Avustralya, Güney Kore, Brezilya ile Arjantin, Kanada ve Meksika’yı da bir şekilde uygulamadan muaf tutmasını GATT 1994’ün temel prensibi olan ve üye ülkeler arasında ayrım yapılmasını engellemeye yönelik, En Çok Kayrılan Ülke (MFN) prensibine de aykırı buldu.
Nihai Rapor’da, Panel, özetle, Türkiye’nin esaslı iddialarını kabul etti ve ABD’nin ek vergi uygulamasının hukuksuz bir uygulama olduğunu tescil etti. Bu karar ile ileriye yönelik olarak ülkelerin ulusal güvenlik iddiasını geniş yorumlayarak korumacı önlemler almasının önüne geçilmesi sağlandı.
Ticaret Bakanlığı’ndan konuyla ilgili yayınlanan duyuruda; “Bu davanın sonuçları, sadece ülkemiz değil halihazırda önleme tabi tutulan tüm üyeler için de bir kazanım niteliğindedir. Bu karar sonrası Türkiye, korumacı ve uluslararası kurallara aykırı uygulamaların arttığı bir dönemde kurucu üyesi olduğu DTÖ’nün mekanizmaları içinde kalarak haklılığını ortaya koyarak, bir içtihat oluşmasına katkıda bulunmuştur. Dava sonucu, ülkemiz açısından önemli bir başarıdır.” İfadelerine yer verildi.
Öte yandan, ABD tarafından yapılan açıklamalarda uygulamadan vaz geçilmeyeceği ifade edildi. Bu çerçevede, Panel Raporu’nun ABD tarafından DTÖ’nün temyiz sürecine götürüleceği ve ABD’nin kararın onaylanmasını engelleyeceği düşünülüyor. Temyiz Organı üyelik seçimleri de ABD tarafından engellenmekte.
Gelinen aşamada ABD’nin bu yaklaşımıyla çok taraflı sisteme de zarar verdiği, özellikle kazanılan davaların bir nevi boşluğa temyiz edilmesi öte yandan Temyiz Organı’nın süresiz işlevsizliğe mahkum edilmesinin sistemin güvenilirliğini zedelediği ifade edildi.
Bundan sonraki aşamada, Panel kararının eksiksiz uygulanması yönünde DTÖ nezdinde ve ABD ile ikili ilişkiler çerçevesinde, konunun sistem açısından önemi de vurgulanmak suretiyle gerekli takip yapılacağı belirtildi. Bu konuda Hindistan, ÇHC, İsviçre ve Norveç gibi ülkelerin de benzer tutum içinde olacaklarının düşünüldüğü iletildi.
Kaynak: Gümrük TV
